Piętnastka

Piętnastka osiągnęła szczyt popularności w ostatnich dekadach XIX wieku. Dzieci i dorośli uwielbiali tę grę, a pudełka z kwadratowymi płytkami znajdowały się w każdym domu. Następnie nastał okres częściowego zapomnienia, gdy piętnastka ustąpiła miejsca grom komputerowym. Piętnastka online dała starej grze nowe życie.

Historia gry

Piętnastka ma znanego autora, co jest rzadkością wśród gier. Dwóch ludzi, Samuel Loyd i Noyes Palmer Chapman, rościło sobie prawa autorskie do tej gry. Pojawiła się ona na początku 1880 roku w Stanach Zjednoczonych, pisano o niej w gazetach, ale nazwisko Loyda nigdy nie zostało wspomniane. Na tej podstawie historycy piętnastki doszli do wniosku, że twórcą układanki był naczelnik poczty Noy Chapman. Argumentem na jego korzyść jest fakt, że w 1874 roku Chapman zaproponował znajomym łamigłówkę, w której szesnaście numerowanych kwadratów miało być ułożonych w rzędach w taki sposób, aby suma w każdym z nich wynosiła 34.

Syn naczelnika poczty przekazał łamigłówkę Annie i Jamesowi Beldenom, którzy wykonali kilka kopii. Jedna z kopii trafiła w nieznany sposób do szkoły dla niedosłyszących, gdzie rozpoczęła się produkcja ręczna, a już w 1879 roku w Bostonie sprzedawano pudełka z płytkami. W tym samym roku artysta Matthias J. Rice rozpoczął produkcję "The Gem Puzzle".

Gra logiczna stała się jeszcze bardziej popularna, gdy pewien dentysta zaoferował nagrodę za jej rozwiązanie. W 1880 roku przyszła piętnastka zdobywała już Europę, Rosję, Australię i Nową Zelandię, jednak z nieznanych powodów Chapmanowi odmówiono przyznania patentu. W Stanach Zjednoczonych fascynacja "15" była porównywana do szaleństwa, a o grze pisano wiersze, artykuły i prowadzone były badania.

Ciekawostki

• W układance produkowanej przez Matthiasa J. Rice’a (1879) należało ułożyć numerowane płytki w losowej kolejności, a następnie przesuwać je w kolejności rosnącej. W innej wersji wszystkie płytki były już ułożone w odpowiedniej kolejności, a jedynym zadaniem było zamienienie miejscami płytek z numerami "14" i "15". Okazało się to najtrudniejszym wyzwaniem — rozwiązanie było możliwe tylko w połowie przypadków.
• Współczesna piętnastka jest bardziej zróżnicowana niż jej poprzedniczki. Oprócz klasycznych wersji z numerami istnieją układanki, w których należy odtworzyć obrazy lub ułożyć słowa.
• Najtrudniejszą wersją piętnastki jest kwadrat magiczny, w którym cyfry muszą być ułożone w rzędach o tej samej sumie.

Piętnastka nie jest tak prosta, jak się wydaje. Przekonasz się o tym, gdy spróbujesz rozwiązać tę układankę. Sprawdź swoje intelektualne umiejętności z piętnastką online!